zaterdag 25-04-'09

Verslag excursie Amstelveense Poel door Alex van der Velden
Zaterdag 25 april 2009 / 10-13 uur
Excursiegroep van Carla de Bruijn

Inleiding gebied Amstelveense Poel:
Verzamelen om 10:00 uur aan de Noorddammerdijk te Bovenkerk. Carla is de gids van onze groep en vertelt ons wat achtergrondinformatie over het gebied van de Amstelveense Poel. Grofweg ligt het gebied tussen de dijk (Noorddammerdijk) van Bovenkerk en de dijk welke de grens van het Amsterdamse Bos (het voormalige “Boschplan”) is.
Het gebied is een veengebied en dus zurige en “arme” grond. De bovenlaag is veen, terwijl de onderliggende lagen afwisselend bestaan uit afwisselende lagen van klei, veen en onderliggende zandgronden. In het verre verleden heeft de kustlijn van Nederland diverse keren verder landinwaarts gelegen. Hierdoor zijn de kleilagen welke de rivierloop toen heeft afgezet ontstaan. Zandvoort aan zee is in het verre verleden dus Hilversum aan zee geweest!! Verder vertelt Carla nog wat meer over het ontvenen van het gebied door het steken van turf hetwelk vroeger als brandstof voor de kachel werd gebruikt en dat de vele waterlopen in Amstelveen (nog steeds) dienen om het gebied redelijk droog te houden.

Structuur van het gebied:
De structuur van het gebied waar we lopen bestaat uit verhogingen en verlagingen, een bobbelig gebied wat vochtig is, alleen … op deze dag wat minder vochtig aangezien het al geruime tijd behoorlijk droog is geweest. Het is eigenlijk een “overgebleven gebied” waarin weinig tot geen ingrepen zijn geweest m.u.v. de aanleg van bruggen en paden en af een toe een maaibeurt in sommige gebiedsdelen.

Flora in het gebied:
De eerste opdracht de groep krijgt is het rondkijken in het natte gebiedje wat hier zoal groeit en bloeit. Er staan Elzenbomen, welke met hun bacterieknollen onder de grond de stikstof omzetten en het goed doen in drassig gebied. De zaden van de Elzenbomen (elzenzaden) hebben z.g.n. “kurkvleugeltjes”. Hierdoor blijven ze drijven en spoelen zo weer ergens aan land aan, reden waarom de Elzenbomen vaak nabij de oevers van water groeien. Verder groeien de Vogelkers en de Lijsterbes hier. Verderop in het gebied naast de Amstelveense Poel treffen we nog aan de Lijsterbes, Hulst, Appelbes, Iep, Krentenboom en de Esdoorn aan. Laatstgenoemde dankt zijn benaming aan het feit dat in de middeleeuwen hier pijlen (voor de pijl en boog) van werden gemaakt. Bij inslag spleten deze pijlen (doornen) waardoor de inslag een extra impact kreeg qua verwondingen!!)

Aangetroffen planten in het gebied:
Brandnetels
Veldkers
Veldzwam
Moerasspirea (ook wel Koningin van de weide genoemd en witbloeiend)
Hondsdraf
Distel
Veldzuring
Boterbloem
Blaartrekkende boterbloem (veroorzaakt blaren met zijn sappen!!)
Pinksterbloem
Perzikkruid
Witte dovenetel
Paarse dovenetel
Koningsvaren
Smeerwortel (genoemd naar de smurrie die zich in de wortel bevind, ook lekker te
eten, bladeren door het beslag en frituren!!)
Fluitenkruid
Raapzaad
Waterscheerling (zeer giftig, de gifbeker van Socrates is hiermee bereidt!!)
Wilde Hyacint (Niet inheems!!)
Siberische Berenklauw (uitheems, veroorzaakt brandwonden!!)
Drocera Zonnedauw (Vleesetend plantje, vangt en verteerd insecten d.m.v. kleverige haartjes.
Komt vnl.voor op /tussen veenmos.
Bekerplant (vleesetende plant, vangt insecten op in “beker” en is uitheems).

Aangetroffen grassen in het gebied:
Reukgras (“toffeelucht”)
Oeverzegge (driekante, beetje scherpe stengel)
Veenpluis (groeit graag op zure gronden, heeft “katoenachtige” pluimen welke in vroeger tijden werden
gebruikt als kussenvulling!!)
Pitrus (heeft in de stengel een wit merg zitten wat in vroeger tijden werd gebruikt als “pit” (lont) in olielampen!!)
Wollegras (heeft vrij grote witte “wollige”bollen aan het eind van de pluim)

Aangetroffen Mossen:
Veenmos
Haarmos (heeft haren aan het huikje over de kop van de steel van het moskapsel)

Fauna in het gebied:
In het bezochte gebied is ook een ruime fauna te vinden. Gedurende de excursie zijn er aardig wat diersoorten aangetroffen, zowel zoogdieren (mensen en uitgelaten honden, maar die tellen natuurlijk eigenlijk niet mee!) als vogels, insecten, amfibieën en reptielen. Zo kwamen konden we in de verte een buizerd waarnemen die in het veld een prooi ving (het zgn. “slaan” van een prooi!!) en een stel Kievieten die opgewonden boven het veld rondfladderden, kennelijk ten doel de kraai die in een boom zat op afstand te houden van het nest wat in het veld lag.

Aangetroffen (water)vogels in het gebied: Aangetroffen insecten:
Buizerd Koolwitjes (vlinders)
Wilde eenden (met jongen) Mier
Staartmezen
Nijlgansen Aangetroffen Amfibieën:
Meerkoeten Groene kikker
Reigers
Zwanen Aangetroffen Reptielen:
Kraaien Ringslang
Kievieten
Houtduif

Vooral de in de sloot voorbij zwemmende Ringslang was een leuk moment.

Overige aangetroffen diersporen:
Erg veel diersporen zijn we niet tegengekomen, met uitzondering van de Ringslanghoop nabij de dijk van het Amsterdamse Bos. (de vogelstront her en der niet meetellende).

Einde excursie:
Omstreeks 13:00 uur eindigde de excursie weer bij het startpunt aan de Noorddammer-dijk te Bovenkerk.